Translate

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011

3) Συλλογισμοί, επαγωγικοί (τα είδη τους κατά τις νεότερες αντιλήψεις)


Β)  Είδη ατελών επαγωγικών συλλογισμών κατά Φ. Β. Καργόπουλο:
          (Σχόλια στο τέλος αυτής της παραγράφου)

-Ο  καθηγητής Φ. Β. Καργόπουλος στο βιβλίο του του 1991 «Το πρόβλημα της επαγωγικής λογικής», έκδοσης του οίκου ‘Βάνιας’, αναφέρει τα ακόλουθα είδη, που θα τα παραθέσω εδώ πολύ συνοπτικά:
Ι) Υποκατηγορία ‘Επαγωγές από δείγμα σε όλο’, που περιλαμβάνει τα είδη επαγωγική γενίκευση και στατιστική γενίκευση. Εδώ υπάγονται και οι γνωστές μας δημοσκοπήσεις.
ΙΙ) Υποκατηγορία ‘Επαγωγές από όλο σε δείγμα’, που περιλαμβάνει τα είδη άμεσος στατιστικός συμπερασμός και άμεσος ατομικός συμπερασμός.
ΙΙΙ) Υποκατηγορία ‘Επαγωγές από δείγμα σε δείγμα’, που περιλαμβάνει τα είδη κανονική πρόβλεψη, στατιστική πρόβλεψη και ατομική πρόβλεψη.

ΙΙΙΙ) Υποκατηγορία ‘Συμπερασμός προς την Καλύτερη εξήγηση ή απαγωγή, που περιλαμβάνει αυτό μόνο το είδος ατελούς επαγωγικού συλλογισμού.
(το συμπέρασμα αποτελεί στο συλλογισμό αυτό την καλύτερη εξήγηση των προκείμενων).
-Από μια σειρά προκείμενες, όχι απαραίτητα συνδεδεμένες μεταξύ τους, οδηγούμαστε σε συμπέρασμα που είναι ‘’η καλύτερη εξήγηση για τα δεδομένα αυτά, για τις προκείμενες αυτές’’. (ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ από τις προκείμενες/ δεδομένα «η υπηρέτριά μου Μ παραιτήθηκε ξαφνικά, η Μ αγόρασε ακριβό ρολόι, η Μ τώρα συχνάζει σε ακριβά κέντρα, η αμύθητης αξίας συλλογή γραμματοσήμων μου εξαφανίστηκε πριν λίγο καιρό» οδηγούμαστε στο πιθανό, αλλά όχι βέβαιο, συμπέρασμα «η Μ έκλεψε τη συλλογή γραμματοσήμων μου»).

V) Υποκατηγορία που περιλαμβάνει το είδος ‘Υποθετικοπαραγωγική μέθοδος’ (= παραγωγή συνεπειών από υπόθεση).
-Η πρώτη προκείμενη στον συλλογισμό αυτόν είναι πάντα ένα απλό ή σύνθετο υποθετικό που συνδέει υπόθεση με συνέπεια, και ελέγχουμε όχι την υπόθεση αλλά την συνέπεια.
- Η διάψευση της συνέπειας είναι παραγωγικός συμπερασμός. Μόνο η επαλήθευση είναι επαγωγικός συμπερασμός, απαιτεί δηλαδή την εξέταση και άλλων συνεπειών. 

VI) Υποκατηγορία ‘Αποκλειστική Επαγωγή’:
-Με τον όρο αποκλειστική επαγωγή εννοούμε όλα τα είδη συμπερασμών που ενισχύουν μιαν υπόθεση αποκλείοντας άλλες.
- Τα είδη αυτών των ατελών επαγωγικών συλλογισμών, που είναι επτά, αναζητούν τις αιτίες και βασίζονται στην έννοια της ικανής (ή επαρκούς) αιτίας και της αναγκαίας συνθήκης.
- Τα είδη είναι τα εξής: 1) Κανονική μέθοδος συμφωνίας, 2. Αντίστροφη μέθοδος συμφωνίας. 3. Μέθοδος διπλής συμφωνίας: Συνδυασμός των παραπάνω δυο μεθόδων. 4. Μέθοδος της διαφοράς. 5. Σύνθετη μέθοδος συμφωνίας και διαφοράς: Είναι συνδυασμός της κανονικής μεθόδου συμφωνίας και της μεθόδου της διαφοράς, 6. Μέθοδος των υπολοίπων, και 7. Η μέθοδος των συνακόλουθων μεταβολών.

VII)  ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ: Η επίκληση σε αυθεντία ανάγεται στους επαγωγικούς συλλογισμούς. Για την αυθεντία εξάλλου πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι α) υπάρχει δυνατότητα διαφωνίας μεταξύ αυθεντιών, β) οι γνώμες των αυθεντιών συχνά ερμηνεύονται λανθασμένα, γ) επίκληση της γνώμης τους  πρέπει να περιορίζεται στα θέματα που θεωρούνται αυθεντίες.

VIII) ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΟΓΙΑ: Είναι ασθενές είδος επαγωγής (σ. σ: σε άλλο σημείο όμως  οι ειδικοί μιλάνε και για ισχυρές αναλογίες, που υπάγονται και αυτές βέβαια στους επαγωγικούς συλλογισμούς). Η αναλογία συμπεραίνει (=πιθανολογεί) την ύπαρξη μιας ιδιότητας σε ένα πράγμα με βάση την ύπαρξη της ίδιας ιδιότητας σε ένα άλλο πράγμα.
-ΙΣΧΥΡΕΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ κρίνονται αυτές που στηρίζονται και σε κάποιες άλλες, μη ρητά αναφερόμενες, αλλά σημαντικές προκείμενες, πχ: τα προβλήματα που παρουσιάζει το αυτοκίνητό σου πρέπει να προέρχονται από το ηλεκτρικό τους σύστημα, γιατί τα ίδια προβλήματα παρουσίασε και το δικό μου», είναι ισχυρός επαγωγικός αν στηρίζεται στις μη αναφερόμενες προκείμενες ότι  «το δικό σου αυτοκίνητο είναι σαν το δικό μου, της ίδιας μάρκας, μοντέλου και της ίδιας χρονιάς».

ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ: Οι τρεις πρώτοι μέθοδοι και τα είδη που περιλαμβάνουν, μιλούν για επαγωγές από δείγμα. (Η έννοια του δείγματος θα μας χρειαστεί για να μιλήσουμε σε άλλη ανάρτηση για συλλογισμούς α) με φανερό και β) με αφανές δείγμα).    
-Τον συμπερασμό προς την καλύτερη εξήγηση ή απαγωγή, τον θεωρούν οι ειδικοί πολύ σημαντικό, μάλιστα ορισμένοι λένε ότι τα περισσότερα είδη ατελών επαγωγικών συλλογισμών, αν όχι όλα, υπάγονται σε αυτό το είδος συλλογισμού.
-Η  ‘Υποθετικοπαραγωγική’  μέθοδος παρουσιάζει ιδιομορφία: η διάψευση της υπόθεσης είναι παραγωγικός συλλογισμός ενώ η επαλήθευση είναι επαγωγικός συλλογισμός.
- Η αποκλειστική επαγωγή και τα είδη της αφορούν την αναζήτηση επαρκούς αιτίας και της αναγκαίας συνθήκης (άλλοι διανοητές, όπως θα δούμε αργότερα, θεωρούν αυτούς τους συλλογισμούς ότι περιστρέφονται γύρω από αίτια και αποτελέσματα, και μιλούν για αιτίες επαρκείς και αναγκαίες, χωρίς να ανακατεύουν δηλαδή στην έκφρασή τους τον όρο συνθήκη).
======

Τα ιστολόγιά μου


Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)